Syrië: Wat kunnen we doen?

Is Geneva II een te kleine pleister die poogt een immense wond te laten stoppen met bloeden? Is het een hoopvol initiatief dat het Syrische vredesproces ondersteunt? Veel mensen over de hele wereld kijken kritisch naar dit proces en lijken alle hoop op vrede te hebben verloren. Velen omdat ze niet zien hoe praten met Assad zou kunnen helpen.  ‘Hij is het probleem, niet de oplossing…’ Anderen willen juist dat Assad blijft. ‘Ons land valt in de handen van Islamitische terroristen.’ Weer anderen zijn ervan overtuigd dat het een gemiste kans is dat Iran niet uitgenodigd is voor deze conferentie als belangrijke speler in het complexe veld in en om Syrië. ‘Deze conferentie mislukt zonder de aanwezigheid van Iran.’ Er zijn veel redenen om cynisch te zijn.

Toch is het onze plicht zoals Minister Timmermans het verwoordde tijdens een uitzending van Knevel en van de Brink: ‘In het inktzwarte scenario Syrië is het onze morele verantwoordelijkheid om te blijven zoeken naar lichtpunten.’ Ook in mijn werk als verhalenverteller realiseer ik me hoe bepalend het is op welke kwesties je licht laat vallen. Gedurende een van mijn vele bezoeken aan Jordanië waar ik verbinding zocht met de verhalen van de Syrische vluchtelingen overhandigde ik een kado aan een vriendin. Het kado was licht, een zonnelamp die ik meebracht uit Nederland. Een moderne Alladin lamp gebaseerd op het idee: Share the Sun. Nooit zal ik het stralende gezicht van Umm Ali vergeten. Dat was het moment waarop ik een Tweet verstuurde met de woorden:’They need light here! #SyrianRefugees #Jordan @wakawakalight’.

Het ene verhaal leidt tot het volgende verhaal en zo werd ik de verhalenverteller voor de internationale campagne Solar for Syria. Ten einde het licht voor deze campagne te verspreiden dat de vluchtelingen in en om Syrië helpt en hoop geeft reisde ik naar Geneve en was getuige van een historische bijeenkomst afgelopen week. Een bijeenkomst die het initiatief was van het Ministerie van Buitenlandse Zaken en UN Women.

Vijftig Syrische vrouwen, activisten van diverse achtergronden uiteenlopende beroepsgroepen van maatschappelijke organisaties zowel uit Syrië als het buitenland kwamen naar Geneve. Reizend vanuit Syrië met gevaar voor eigen leven. Geweld, verdriet en honger trotserend komend door verwoeste gebieden om gezamenlijk op te roepen tot vrede. Geneva II brengt aan het licht dat sommige partijen van mening zijn dat de enige manier om vrede te bereiken is doorgaan met vechten. Hoewel deze afvaardiging van Syrische vrouwen nog steeds bezig is om hun aanwezigheid en stem tijdens Geneva II officeel te consolideren zijn hun aanbevelingen en wijze houding de basis voor vrede in Syrië. Zoals ze zelf vastberaden aangeven: ‘Is dit niet tijdens Geneve II dan tijdens Geneve III of IV…‘

Gedurende de persconferentie op maandag 13 january 2013 vroeg ik de Syrische woordvoerders: Wat kunnen wij als internationale gemeenschap en internationale pers doen om jullie te ondersteunen? Haar antwoorden luidde:

‘Alle landen in de wereld, neem jullie verantwoordelijkheid, kijk niet weg! Jullie, de internationale gemeenschap en de pers zijn verantwoordelijk om druk op alle partijen te zetten om aan tafel plaats te nemen, om bijelkaar te komen en deze waanzin te stoppen. Wij zijn hier om vrede te sluiten. Wij, de Syrische vrouwen vertegenwoordigen meer dan de helft van onze landgenoten. We willen deelnemen aan de vredesonderhandelingen en onze wens is helder en duidelijk, wij zijn hier gekomen om vrede te sluiten.’

‘Laat het licht vallen op onze behoeften in paats van van het verslaan van verhalen van strijd, van overwinning of verlies. Stop met het concentreren op de gewapende strijd, stop met het ons in kampen te verdelen, voor of tegen. Terrorisme wordt veroordeeld in alle landen en toch verzamelen terroristen zich in ons land en maken de problemen alleen maar groter en groter. De zaak van 100.000 gevangenen is een verhaal op zichzelf. Deze gevangenen zijn onze familieleden, onze collega’s, onze buren. Wij zijn het zelf.’

‘Relax jullie bureaucratieën. Steun met dat jullie systemen vooral onze seculiere burger initiatieven. Vertel verhalen die gebaseerd zijn op de realiteit. Verhalen over seculariteit. Onze burger maatschappij leeft, ons burger verzet leeft! Elke dag geven we hulp en humanitaire steun aan onze landgenoten, aan onze familie, vrienden en buren. Als we eten proberen af te leveren in gebieden die hermetisch worden afgesloten, worden we gearresteerd en gevangen genomen. We kunnen niet blijven praten over onze ellende. Laten we ons richten op hoe we een einde kunnen maken aan dit vreselijke lijden. De helden van de Syrische revolutie zijn diegenen die een seculiere positie innemen. Wij vrouwen zijn bezig met de Syrische wederopbouw, elke dag!’

We willen de orde herstellen in ons land. We staan verenigd in vrede. Wij, moeders, dochters en echtgenoten zijn het eens over deze krachtige boodschap: vergeving is de weg naar de vrede, we zijn gekomen om vrede te sluiten!’

Esseline van de Sande