Haarlem, 14 maart 2019 – Pffff weer een artikel over het klimaat? Heb je dat gevoel wel eens? Of hoor je het wel eens in je omgeving? Je kunt tegenwoordig geen krant openslaan of TV aanzetten of het gaat over het klimaat. Steeds vaker zijn er geluiden te horen van mensen voor wie het allemaal teveel is. Ja, zeespiegelstijging, temperatuurstijging, de poolkappen smelten, maar wat merk je daar als gewone Nederlander nu van behalve zachtere winters en wat warmere zomers? Dit is koren op de molen van klimaatsceptici die er blijkbaar nog altijd zijn. En nu zijn het onze kinderen die er juist een schepje bovenop doen. Moeten we dat als ouders aanmoedigen? En wat te doen met al die politici die inmiddels hebben begrepen dat een mening hebben over klimaat ontwrichting stemmen kan kosten of opleveren…
Klimaatverandering of -ontwrichting?
Favoriet onderwerp van klimaatsceptici is dat het klimaat altijd verandert, dus waar maken we ons druk om? Ze hebben gelijk over het eerste deel van deze zin. Dus de term klimaatverandering is ook niet juist wanneer we praten over door mensen veroorzaakte, versnelde klimaatverandering. De term “klimaat ontwrichting” past dan wel. Nog nooit steeg de temperatuur op aarde zo snel als de afgelopen decennia. CO2 concentraties nemen ook in een versneld tempo toe in plaats van af. Huh? We zijn toch goed bezig met al die windmolens, zonnepanelen en elektrische auto’s? Dat is zeker zo, maar toch neemt de uitstoot van CO2 gassen nog altijd toe wereldwijd. Deze trend gaat dus de verkeerde kant op. Onze jongeren zijn hier inmiddels ook achter en realiseren zich meer en meer dat de wereld waarin zij opgroeien, steeds vaker en in steeds heftiger vorm te maken zal krijgen met de gevolgen van die klimaat ontwrichting die de generaties voor hen hebben veroorzaakt.
De aanleiding voor WakaWaka
De reden dat Maurits Groen en ik destijds WakaWaka zijn begonnen, had te maken met klimaat ontwrichting. Wij wilden iets doen! En nu bleek dat ruim de helft van alle CO2 uitstoot van huishoudelijke verlichting werd veroorzaakt door kerosine lampen van zo’n 1,5 miljard mensen. Wellicht was het eigenhandig oplossen van de gele klimaatproblematiek iets te veel van het goede, dus besloten wij een deel van het probleem aan te pakken. Kerosine lampen de wereld uit! We zijn inmiddels een kleine 10 jaar verder en het aantal mensen dat nog altijd in het donker leeft is afgenomen tot zo’n 1 miljard. Dat is natuurlijk goed nieuws, maar betekent ook dat er nog veel werk te doen is en daar gaan we mee door. Maar we kijken ook verder. Hoe kunnen we meer doen? Welke maatregelen moeten nu daadwerkelijk gestimuleerd worden? Kijken we met z’n allen wel naar de juiste oplossingen?
“Een slimme meid is op haar toekomst voorbereid”
Wie kent deze jaren-90 slogan van de overheid nog? Maar op welke toekomst moeten we meiden en jongens tegenwoordig voorbereiden? Doem scenario’s vliegen je om de oren. Dijken die het niet meer houden, oogsten die mislukken, tientallen miljoen klimaatvluchtelingen die naar Europa komen. Met welke gevolgen van klimaat ontwrichting deze klimaat generatie mee te maken gaat krijgen is niet precies te voorspellen, maar de impact varieert van ernstig tot zeer ernstig. Logisch dat jongeren zich niet alleen zorgen maken, maar ook in toenemende mate verontwaardigd zijn over de volwassen generatie en dan met name onze dames en heren politici. Maar ja, nog geen 18 jaar, dus geen stemrecht. En dan is er nog de leerplicht. En de voorbereiding op een vervolgstudie, of een vakopleiding. We willen toch allemaal wel goede cijfers halen en slagen aan het eind van jaar toch?
Skolstrejk for klimatet
En toen was er Greta. Een meisje uit Zweden die met een kartonnen bord vanaf augustus 2018 elke vrijdag protesteerde bij het parlementsgebouw. Haar frustratie en gedrevenheid bleek een inspiratie voor scholieren over de hele wereld. Vorige maand lieten in Nederland tienduizenden scholieren hun boeken thuis en gingen de straat op. Vandaag weer. Ik geloof daadwerkelijk dat dit impact heeft. De mening van jongeren telt mee. Misschien niet als stem in het stemhokje straks, maar wel aan de ontbijttafel. Als ouders doen we er goed aan om te luisteren. Stem je al jaren op “Partij X”, durf dan ook eens “Partij Y” te onderzoeken. Kijk dan door de bril van je kinderen, je neefjes en nichtjes of kleinkinderen. Welke partij durft wellicht moeilijke beslissingen te nemen die misschien niet direct voor het meeste comfort voor de komende jaren zorgen, of voor een procentje extra koopkrachtstijging. Welke partij durft te kiezen voor de volgende generatie zonder met vingers naar de rest van de wereld te wijzen en af te wachten, tot het uiteindelijk echt te laat is. Ondertussen zijn het onze scholieren die er flink aan bijdragen dat klimaat eindelijk het belangrijkste onderwerp is geworden van de komende verkiezingen en hopelijk ook van de volgende en de volgende, totdat we het probleem hebben opgelost met z’n allen.
Ver van mijn bed
“Hongersnood in Ethiopie”, “Overstromingen in Malawi”, “Hurricanes in Haiti”. Het lijkt allemaal zo ver weg. Maar de aanhoudende droogtes van enkele jaren geleden in Syrië leidden tot mislukte oogsten. Boeren die trokken massaal naar de steden en eisten een oplossing. Dit was de lont in een kruidvat en de gevolgen kennen we allemaal en deze zijn desastreus. De meer dan 1 miljoen Syrische vluchtelingen in Europa zijn weliswaar gevlucht voor oorlog, maar een die mede veroorzaakt is door klimaat ontwrichting. Wolken, regen en CO2 uitstoot zijn niet aan grenzen gebonden. De impact die wij als consument en maatschappij hebben op de ontwrichting van ons klimaat zal uiteindelijk wereldwijd merkbaar zijn, ook hier in Nederland. Er is dus noodzaak voor iedereen ter wereld om betere keuzes te maken. Niet alleen in ons stemgedrag, maar juist ook in ons consumentengedrag.
Mensen zijn net kikkers…
Een kikker die plots in een pan met heet water valt, springt er binnen een seconde weer uit van schrik. Dezelfde kikker die in die pan gaat zitten terwijl het water heel langzaam aan de kook wordt gebracht, blijf gewoon zitten, totdat het te laat is. De verandering van temperatuur gaat blijkbaar te langzaam voor kikker om in actie te komen. In dit opzicht zijn mensen net kikkers. De veranderingen in ons klimaat gaan weliswaar vele malen sneller dan ze ooit in de geschiedenis, maar nog altijd is een zomer die een graadje warmer is geworden, voor veel mensen geen aanleiding om uit de pan te komen. Gelukkig dan maar dat onze kinderen hun eigen toekomst wel serieus nemen en als kikkers uit de pan en op de barricades springen. We mogen als ouders, als maatschappij niet verslappen. We hebben de Aarde te leen van onze kinderen. Ja, een cliche wellicht, maar daarom niet minder waar. Het is onze verantwoordelijkheid als ouders, ooms, tantes, oma’s en opa’s maar dus ook als scholier en student met nog een hele toekomst voor zich, om te kiezen voor een toekomst met hoop. Voor oplossingen die nog altijd mogelijk zijn en voor leiders en politici die ons daar helpen komen. Voorwaarts! Mars!
#sharethesun
Camille van Gestel
Co-founder WakaWaka